Nghệ nhân ưu tú Dương Minh Đức ở làng Thái Hòa, xã Đồng Minh, huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng. Dương Minh Đức sinh ngày 1/1/1959, năm 1973 cậu thiếu niên Dương Minh Đức 14 tuổi được bố là Dương Đức Thọ đưa đi theo làm công trình, kẻ vẽ pa nô cổ động, đắp vẽ y môn, cửa võng, câu đối, đại tự ở một số gia đình và đình chùa. Thời gian đó, buổi sáng cậu Đức đi học ở trường, buổi chiều đi theo bố học nghề. Năm 1979 theo lệnh tổng động viên, chàng thanh niên Dương Minh Đức lên đường gia nhập lực lượng công an vũ trang sang làm nghĩa vụ quốc tế ở Cămpuchia. Với hoa tay của mình, anh Đức được tiểu đoàn giao cho làm văn thư, bản đồ, kẻ vẽ panô áp phích của tiểu đoàn. Năm 1983, sau khi hoàn thành nghĩa vụ quốc tế, anh Đức bị thương được xếp hạng thương binh 2/8 và hưởng chế độ bệnh binh tại địa phương. Anh Dương Minh Đức tham gia BCH Đảng ủy xã Đồng Minh, và được bầu là bí thư Đoàn xã Đồng Minh. Đến năm 1987 Đảng ủy giao cho nghệ nhân Dương Minh Đức sang phụ trách HTX thủ công mỹ nghệ xã Đồng Minh, gồm những nghề truyền thống: điêu khắc gỗ, sơn mài, sơn dầu, may mặc, dệt thảm, chiếu cói, nấu thổi thủy tinh. Thời gian đó HTX thủ công hoạt động hiệu quả, thu hút người dân địa phương cùng các xã lân cận đến làm việc và học nghề.
Đến năm 1989 do tình hình chung việc xuất khẩu hàng gặp khó khăn, HTX thủ công thu hẹp dần. Để giữ lấy nghề truyền thống, việc sản xuất chuyển về tổ nhóm sản xuất và các hộ gia đình. Từ năm 1990, nghệ nhân Dương Minh Đức tham gia phục chế đắp vẽ hoa văn, con giống tại một số di tích trong huyện Vĩnh Bảo và xây dựng ở nhiều nơi, trong đó có nhiều công trình phục chế di tích lịch sử. Nghệ nhân Dương Minh Đức đã được trao tặng : Huân chương Chiến công hạng 3, Huy chương Chiến sỹ vẻ vang, Huy chương Vì sự nghiệp quốc tế, Danh hiệu Bàn tay vàng, Bảng vàng vinh danh của HĐ Họ Dương Việt Nam, Bằng khen của BCH TƯ Hiệp hội làng nghề Việt Nam, Bảng vàng Gia tộc, Giấy khen của UBND xã Đồng Minh,… Đặc biệt ngày 19/5/2016, nghệ nhân Dương Minh Đức đã được Chủ tịch nước trao tặng danh hiệu cao quí “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực nghề Thủ công mỹ nghệ. Cảm ơn sự ghi nhận, quan tâm, đánh giá cao của Đảng, Nhà nước đối với vị trí, vai trò của các nghệ nhân trong phát triển các nghề thủ công mỹ nghệ nói riêng, đóng góp tích cực cho sự phát triển ngành Công Thương và tiến trình phát triển kinh tế xã hội hiện nay. Nghệ nhân Dương Minh Đức không ngừng lao động, rèn luyện, phấn đấu để hoàn thành tốt các công việc của các tổ chức cá nhân, gia đình dòng họ giao cho.
Để đáp ứng yêu cầu quy định mới của nhà nước trong lĩnh vực tu bổ di tích, xây dựng công trình văn hóa; ông Dương Minh Đức đã cùng các anh em nghệ nhân yêu nghề trong hợp tác xã đăng ký thành lập công ty ngày 31/12/2016, lấy tên là Công ty cổ phần xây dựng công trình văn hóa Bảo Việt. Công ty hoạt động chuyên sâu về bảo quản, tu bổ, tôn tạo di tích và xây dựng công trình văn hóa. Khẩu hiệu- Sologon của công ty là “Bảo Toàn Giá Trị Việt”. Trước kia hoạt động sản suất chủ yếu và làm công hoặc giao khoán nhân công, sản xuất và bán các đồ thủ công hoa văn con giống chất liệu xi măng phục vụ các công trình trong và ngoài tỉnh. Sau khi công ty thành lập, đã được nhà nước tin tưởng giao cho nhiều công trình di tích quốc gia đặc biệt, di tích quốc gia, di tích cấp tỉnh thành phố. Từ khi thành lập đến nay, công ty dưới sự quản lý kỹ- mỹ thật của NNUT Dương Minh Đức đã nhận thiết kế thi công nhiều công trình; Trong đó các công trình di tích cấp quốc gia tiêu biểu đã và đang làm: Đền Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm; Di tích Bạch Đằng Giang; Di tích Quốc gia Từ Lương Xâm- đại bản danh Ngô Quyền, di tích kiến trúc nghệ thuật chùa Đông Khê 2018, di tích Quốc gia chùa Mét, miếu Bảo Hà, di tích Quốc gia chùa Trà Phương, chùa Cựu Điện,… Các di tích cấp tỉnh thành phố đã và đang làm: Đình Chùa Cao Hải- 2017; Chùa Cả- 2017; Đền Thượng Đức- 2017; Đình Văn Phong- 2017; Đình Nước- 2018; Đền Vạn Chài- 2018; Đền Trúc Hiệp- 2018; Đình Áng Ngoại- 2018; Chùa Quang Long; Đình Thượng Đức- 2018; Từ đường Bùi Quang- 2018; Đình Mai Sơn; Đình Vật Cách Thượng- 2018; Chùa Tẩm Thượng- 2019; Đình An Dương Đoài- 2019; Đình Đồng Giới; Đền Vua Linh; Miếu Tây An Bồ; Miếu Đồng Tình; Đình thượng Trung- 2019; Đình Hội Am- 2019; Chùa Thiên Phúc- 2019; Từ đường họ Nguyễn Văn; Chùa Tây Ngư- 2019; Chùa Vạn Thắng- 2020; Miếu Cúc Phố- 2020; Chùa Sẻ- 2020; Chùa Lạng Am- 2020; Từ đượng họ Đặng- 2020; Chùa Lôi Trạch- 2020, Chùa Cao Hải- 2020; Đình Quỳnh Cư- 2020; Tu bổ, tôn tạo ống khói Nhà máy Xi măng Hải Phòng- 2021; Đình Tân Phong- 2021; Chùa Quế Lâm- 2021; Đình Làng Độ- 2021; Chùa Lý Nhân- 2021; Đền thờ Tiến sỹ Dương Đức Nhan- 2021; Đền Kiều Đông- 2021; Đình Văn Hòa- 2021; Chùa Xuân Chiếng- 2021; Đình Lạng Côn- 2021; Đình Tú Đôi- 2021; Miếu Kính Trực- 2021; Văn miếu Xuân La- 2021; Chùa Nam Tử 2021,… Các công trình văn hóa tiêu biểu đã và đang làm: Phù điêu nhà máy Dongseng Hàn Quốc- 2018; Đền thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh; Bảo tàng xi măng- 2019; Đình Làng Cầm- 2018; Trang trí Đền Liệt Sỹ quận Lê Chân- 2017; Đình Hà Dương- 2018; Đình Linh Đông- 2019; Nhà truyền thống cách mạng huyện Vĩnh Bảo- 2020; Chùa Long Phúc- 2020; Đình Chanh dưới- 2021; Đình Nội Đơn- 2021; Chùa Vân Khánh- 2021,… Các công trình từ đường nhà thờ của các dòng họ và gia đình đã làm: Hải Phòng Dương Tộc Đại từ đường- 2020; Từ đường Bùi Môn, Thanh Oai, Hà Nội- 2019; Nhà thờ chi họ Cao Huy, Gia Lâm, Hà Nội- 2020; Nhà thờ họ Nguyễn Văn, Kiến Thụy, Hải Phòng- 2018; Nhà thờ gia đình Nguyễn, Bắc Giang- 2020; Nhà thờ gia đình họ Dương, Hải Phòng; Nhà thờ họ Nguyễn Hữu, Tân Hường, Cẩm Giàng, Hải Dương; Điện thờ 3 tầng, Bãi Cháy, Hạ Long; Từ đường họ Lê, Thủy Nguyên, Hải Phòng, và nhiều công trình khác. Ngoài ra Xưởng chế tác đắp vẽ Bảo Việt tại hai cơ sở xã Đồng Minh và Thị trấn Vĩnh Bảo đã cung cấp ra ra thị trường rất nhiều sản phẩm hoa văn công trình cho Hải Phòng và các tỉnh lân cận. Trong hoạt động đào tạo nghề: Xưởng chế tác Bảo Việt đứng đầu là NNUT Dương Minh Đức đã nhận và hướng dẫn nghề và truyền nghề cho con em địa phương và thợ bạn. Các hoạt động đào tạo nghề tại xưởng hoặc tại công trình theo kiểu vừa học vừa làm, các học viên trực tiếp là các công nhân được trả lương và chi phí sinh hoạt, người làm tốt được công ty tuyển vào làm. Với phương châm lấy nhân tố tay nghề con người là quyết định cho sản phẩm, đến nay công ty đã hình thành các đội sản xuất có nhiều người tỉnh xa, những người lính đồng đội, người dân tộc đã theo nghề, đi xây dựng công trình ở khắp các vùng miền chủ yếu là khu vực phía Bắc.
Trong hoạt động liên kết phát triển sản xuất, NNUT Dương Minh Đức cùng Xưởng chế tác Bảo Việt tham gia các phong trào của Làng nghề Vĩnh Bảo, tích cực phối hợp với các nghệ nhân và tổ sản xuất trong Hợp tác xã Thủ công mỹ nghệ xã Đồng Minh cùng nhau bàn bạc để nâng cao năng suất chất lượng giá trị sản phẩm. Cùng nhau liên kết tạo thành chuỗi cung ứng hoàn chỉnh phục vụ và đáp ứng mọi nhu cầu khắt khe nhất của khách hàng. Một ngôi đình chùa hoặc từ đường hoàn chỉnh bao gồm cột vì xà hoành rui bằng chất liệu gỗ hoặc bê tông, phần cửa gỗ, phần ban thờ cửa võng hoành phi câu đối, đồ thờ khám ngai tượng gỗ, chiếu cói, mành trúc,… được chế tác sản xuất ngay tại làng nghề Vĩnh Bảo- đây là một lợi thế để khách hàng có nhiều sự so sánh đối chiếu kết hợp để tạo dựng một ngôi nhà hoàn chỉnh, đáp ứng nhu cầu tâm linh và thẩm mỹ.
Trong việc đổi mới và nâng cao hiệu quả sản xuất, đáp ứng yêu cầu thời đại 4.0 ngày nay; NNUT Dương Minh Đức đã chỉ đạo Xưởng nghiên cứu chế tác ra các khuôn mẫu để đúc hàng loạt các sản phẩm để hạ giá thành sản phẩm. Các khuôn mẫu bằng các chất liệu khác nhàu: bê tông, thép, nhựa, cao su,.. Xưởng xản xuất đã định hình và phân loại ra các mẫu mã sản phẩm, các mẫu công trình nhà cổ tương ứng với các tiêu chí mà các chủ đầu tư mong muốn, để nhanh nhất đem lại sự hài lòng cho khách hàng. Các thiết kế sáng kiến đáp ứng yêu cầu và điều kiện hiên nay nhưng vẫn giữ được giá trị hồn cốt dân tộc, các công trình tiêu biểu: Đền thờ Trần Hưng Đạo và đền thờ Lê Đại Hành tại di tích Quốc gia Bạch Đằng Giang kiểu nhà chuôi vồ 3 gian 2 dĩ hồi văn nhưng lại có đao; Khi xây dựng mặt bằng và điều kiền còn hạn chế trong khi bên tong vẫn bố trí công năng nhưng vẫn phải cần sự chênh bong và điểm nhấn, đã tạo ra mẫu nhà mới nhưng cổ kính, về sau có nhiều công trình làm theo; Từ Đường Họ Dương bằng vật liệu mới kiếu nhà mái đao chồng diêm, toàn bộ cột vì hoa văn bằng bê tông cốt thép, ngói màn đúc hình chữ Dương, cửa bằng gỗ và nền đá. Các mẫu mã sản phẩn được trực quan bằng hình ảnh và video, trực tiếp tư vấn cho khách hàng, hoặc khách hàng có thể giám sát các hoạt động trực tiếp khi thi công. Phấn đấu không mệt mỏi trong hoạt động nghề nghiệp và công tác Hiệp hội, nghệ nhân ưu tú Dương Minh Đức chính là tấm gương sáng trong bảo tồn và phát triển làng nghề truyền thống tại huyện Vĩnh Bảo, thành phố Hải Phòng.
Ths KTS Nguyễn Minh Trí
