Ngày 6/5/2021, tôi đã có bài trả lời phỏng vấn Đài PTTH Hải Phòng về “Bản sắc kiến trúc đô thị Hải Phòng”. Giống như Hà Nội hay TP Hồ Chí Minh, hiện Hải Phòng giữ một quĩ kiến trúc Pháp với số lượng đáng kể. Những công trình kiến trúc xây dựng thời thuộc Pháp đã tạo nên bản sắc riêng cho từng thành phố, và ở Hải Phòng cũng vậy. Từ những năm 1888 đến nay, trải qua hơn một thế kỷ, những công trình kiến trúc xây dựng thời thuộc Pháp hiện hữu cùng thời gian, tạo những điểm nhấn đặc biệt trong Kiến trúc Hải Phòng. Có thể chỉ với một Nhà hát lớn, một Quán hoa, một Bảo tàng, một Bưu điện, một tháp Đồng hồ ba chuông… mọi người đã nhận ra Hải Phòng; Và đó chính là đóng góp không nhỏ của những công trình kiến trúc Pháp đã tạo nên bản sắc riêng cho Hải Phòng. Để hài hòa giữa xu hướng phát triển hiện đại với việc bảo tồn di sản kiến trúc, trước hết cần có kế hoạch đáng giá tổng quan các công trình kiến trúc, các di sản cần bảo tồn trong đô thị Hải Phòng và chia các cấp độ bảo tồn. Xây dựng một kế hoạch và qui trình lâu dài cũng như cơ chế để bảo tồn các công trình kiến trúc cổ, nhất là ở trong khu vực lõi đô thị. Tiếp đó trong việc cấp phép xây dựng các công trình kiến trúc hiện đại cần hết sức hạn chế xây dựng trong khu vực đã được bảo tồn, trong ranh giới đỏ. Qui hoạch phát triển các khu đô thị mới, các khu đô thị vệ tinh với kiến trúc hiện đại; song song với việc bảo tồn các khu đô thị cổ là việc rất cần làm. Điều đó vừa đảm bảo phát triển thành phố theo hướng văn minh hiện đại. Vừa đảm bảo giữ được bản sắc đô thị cổ Hải Phòng phục vụ du lịch, quảng bá, mang hồn phố, hồn đô thị với phong vị là một thành phố di sản. Thời gian qua thành phố Hải Phòng đã có những bước tiến vượt bậc trong công tác chỉnh trang đô thị. Việc xây dựng các công viên đưa Hải Phòng trở thành đô thị xanh, nâng cao đời sống dân sinh đến từng tổ dân phố được hưởng thụ tiện ích công cộng. Việc cải tạo chung cư cũ là rất cần thiết, xóa đi cơn ác mộng của người lao động khi sống trong những khu nhà không an toàn, mất vệ sinh. Việc xây mới các chung cư hiện đại, phát triển theo chiều đứng, dành thêm quĩ đất công cộng để làm khu vui chơi trong đô thị hướng cuộc sống người dân đến môi trường văn minh, hiện đại. Hội KTS Hải Phòng và CLB KTS trẻ Hải Phòng vừa phát động và trao giải cuộc thi thiết kế sân chơi trẻ em trong đô thị, mà đầu bài chính là các khoảng đất trống bên cạnh các khu chung cư. Việc trồng thêm cây xanh cho Hải Phòng trở thành một đô thị xanh, gần gũi với thiên nhiên, mang lại niềm vui sống và sức khỏe cho cộng đồng và đó cũng là một trong những tiêu chí của thành phố đáng sống. Hải Phòng là đô thị sông nước, vì thế việc thời gian qua thành phố đã cho xây mới những cây cầu là việc làm thiết yếu và tạo ra điểm nhấn đặc biệt đưa Hải Phòng là “Thành phố của những cây cầu”. Cạnh đó là sự nở rộ các khu đô thị hiện đại ven sông, cũng như xuất hiện của các khu dân cư văn minh, hiện đại theo tôi đó là những tín hiệu đáng mừng, tạo cho Hải Phòng có những khu đô thị sinh thái với mức sống, mức hưởng thụ cao đẳng cấp Quốc tế. Theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ 16, Hải Phòng đang đẩy mạnh phát triển đô thị theo 3 hướng đột phá về phía biển. 1/Hướng phát triển về phía Bắc sông Cấm; 2/Hướng phát triển về phía Cát Hải- Cát Bà: 3/Hướng phát triển về phía Đồ Sơn, ven sông Lạch Tray. Có thể thấy đó là những dấu hiệu tích cực đưa Hải Phòng có hướng phát triển thành đô thị toàn cầu, đô thị thông minh mà vẫn giữ được bản sắc của đô thị xanh, đô thị sinh thái. Và rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài và các tỉnh thành bạn bè đã đến Hải Phòng đầu tư. Hải Phòng đã lót ổ cho “đại bàng” đẻ trứng. Tuy nhiên để được hưởng thụ nhu cầu sống cao cấp đó, phần lớn phải là người giầu có. Thời gian tới Hải Phòng cần quan tâm hơn tới người lao động, người có thu nhập trung bình. Hải Phòng cũng từng được mệnh danh là “Thành phố thợ” mà. Do vậy việc xây dựng thêm các khu nhà xã hội, mà vẫn đảm bảo các tiêu chí sống của một đô thị hạnh phúc, vẫn thể hiện rõ bản sắc kiến trúc, bản sắc người Hải Phòng, có thể cũng là suy nghĩ chung của các cấp lãnh đạo, nhà quản lý, các kiến trúc sư và toàn thể nhân dân của thành phố Cảng Hải Phòng mến yêu, thành phố của những bông Hoa Phượng Đỏ.
MT
